Δέσποινα Σπαντιδάκη: «Η μαντινάδα υποφέρει. Σε λίγους μαντιναδολόγους, συναντάς το άρωμα και το χρώμα της Κρήτης» [Συνέντευξη]

Υπογράφει ο Γιάννης Θεοδωράκης

Θα αφήσω στην άκρη τα είκοσι χρόνια που γνωρίζω τη Δέσποινα Σπαντιδάκη και θα ξεχάσω ότι είναι σαν την μεγάλη μου αδερφή. Θα μιλήσω για τον άνθρωπο, τη γυναίκα που πάντα η σκέψη της είναι σαν την καλή ανηφαντού, τα γραπτά της τόσο ξομπλιασμένα και όμορφα, τακτοποιημένα που μυρίζουν γραπτά μιας άλλης εποχής.

Πάντα με κάτι νέο στα χείλη της. Το περίεργο είναι ότι δεν το κυνήγησε ποτέ και είναι σαν κυνηγημένη απ’ όλους τους Κρήτες. Μια Κρήτη να κυνηγάει την κάθε μαντινάδα της, να τη μάθει, να τη διαβάσει, να την πει (πολλές φορές να την κλέψουν, να την αντιγράψουν, να φανούν μέσα από εκείνη). Να την τραγουδήσουν οι καλλιτέχνες, να μην έχει την ησυχία της ούτε μια στιγμή.
Να πρέπει να μεγαλώσει δυο υπέροχες κόρες και να χει το σπίτι της πάντα ανοιχτό για όλους.

Δε γνωρίζω αν μπορεί η Κρήτη να ξεπληρώσει όλα αυτά που έδωσε εκείνη σε όλους εμάς. Άλλοι αγαπήσαμε, άλλοι ερωτευτήκαμε, άλλοι κλάψαμε, άλλοι την ενοχλήσαμε να μας γράψει για κάθε περίπτωση μας κάτι ανάλογο και εκείνη η γυναίκα να μην λέει όχι ποτέ.

Άλλοι την κατηγόρησαν (ότι τα παίρνει), άλλοι την έκλεψαν και άλλοι έδωσαν συνεντεύξεις με μαντινάδες δικές της και είπαν ότι είναι δικές τους και εκείνη τους τιμώρησε με αγάπη, γράφοντας ακόμα καλύτερους στίχους και μαντινάδες με τρόπο που να μη μπορεί κανείς να τις αντιγράψει! Κύριες και κύριοι απολαύστε τη Δέσποινα Σπαντιδάκη σε μια σπάνια εμφάνιση της…

• Δέσποινα μου καλώς βρεθήκαμε, μεγάλη μου χαρά που θα τα πούμε παρέα και θα χω και γω και ο κόσμος που τόσα χρόνια σε λατρεύει και σε αγαπάει την χαρά να μάθουμε κάτι παραπάνω για σένα

• Τυπικά και συνηθισμένα πάντα τα πρώτα λόγια και οι πρώτες ερωτήσεις μας, όμως θέλω να μάθω για σένα, από που είναι η καταγωγή σου καταρχήν και δυο λόγια για την οικογένεια σου

Είμαι από τους Στόλους Μονοφατσίου της Μεσσαράς και νιώθω πολύ υπερηφάνη που κατάγομαι από εκεί. Διότι η Μεσσαρά είναι μια μήτρα που γέννησε και γεννάει ανθρώπους, που καμαρώνει όλη η Κρήτη, γι αυτούς και το έργο τους. Επίσης έχει όμορφες παραδόσεις που θα είναι φάρος φωτινός για την κάθε γενιά που έρχεται. Και αν πούμε και για την ομορφιά της Μεσσαράς και τον πλούτο της και την ιστορία της, θέλουμε αρκετή ώρα.. Γι αυτό χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει.
Λατρεύω επίσης το χωριό μου τους Στόλους γιατί έχει αξιόλογους ανθρώπους, προοδευτικούς και δημιουργικούς, καλόκαρδους, καλούς οικογενειάρχες που δεν ξεχνούν την πίστη τους και τις παραδόσεις τους..
Είμαι παιδί του Ιωάννη Σπαντιδάκη και της Λεωνίας Ασσαριωτάκη, δυο ανθρώπων που μεγάλωσαν εφτά παιδιά με αρχές και αξίες.
Είμαι παντρεμένη με τον Γιώργο Μπαντινάκη από την Αγία Γαλήνη Ρεθύμνου και κατοικούμε στο Ηράκλειο. Έχουμε δυο κόρες την Ελεονόρα και την Μαρία, νυμφευμένες με παιδιά και είμαι και γω και ο σύζυγος μου υπερήφανοι για τις οικογένειες τους…

• Τι σε έκανε να γράψεις στίχο και μαντινάδα. Τι σε κάνει να πιάσεις το μολύβι και να γράψεις;

• Τι πιστεύεις ότι φταίει και το όνομα σου έγινε τόσο γνωστό και τόσο αγαπητό στη δισκογραφία της Κρήτης αλλά και στους υπόλοιπους ανθρώπους που αγαπούν απλά την μαντινάδα;

• Οι εμφανίσεις σου σε δισκογραφικές δουλειές πότε έγιναν και πως ένιωσες την πρώτη φορά που άκουσες κάτι δικό σου να γίνεται τραγούδι

Το 1993 το Καλοκαίρι, συμμετείχα για πρώτη φορά σε δυο δισκογραφίες του Νίκου Κεφαλογιάννη και του Νίκου Ρινακάκη. Και οι δυο αξιόλογοι καλλιτέχνες και τους ευχαριστώ. Πως ένιωσα; Καμάρωνα, γελούσα, ένιωθα όμορφα. Χωρίς βέβαια να νομίζω ότι έγραψα τον εθνικό ύμνο προς Θεού (γέλια)

• Οι εμφανίσεις σου σε τηλεόραση και σε ραδιόφωνο αλλά και σε συνεντεύξεις σε έντυπα και σε σαιτ περιορισμένες και σπάνιες. Γιατί;

• Σε τρόμαξε ποτέ η κακή κριτική του κόσμου και η ζήλια του;

• Ένιωσες ποτέ ότι σκόπιμα κάποιος θέλει η προσπαθεί να μειώσει το έργο σου ;

• Σαν στιχουργός – μαντιναδολόγος κόσμος πολύς σε θεωρεί και σε κατατάσσει στα μεγαλύτερα ονόματα της κριτικής στιχουργικής. Υπήρξαν ποτέ στιγμές που πίστεψες ότι λίγο πολύ όλο αυτό σε επηρεάζει και φέρεσαι υπεράνω;

Υπεράνω;;; Τι είναι αυτό;;; Τι να πουν εκείνοι που δίνουν γι αυτόν τον τόπο το αίμα τους, τη ζωή τους, τις περιουσίες τους; Για να συνέλθουμε λίγο. Εγώ ευχαριστώ όλο τον κόσμο από καρδιάς που μου δείχνει την αγάπη του..

• Για πολύ κόσμο είσαι η κυρία του στίχου, Δεν έχεις δώσει δικαίωμα κανένα και σε κανέναν να μιλήσει για την ζωή σου και για την οικογένεια σου. Πόσο δύσκολο ή εύκολο ήταν για σένα να προστατέψεις το σπίτι σου και τη ζωή σου;

• Η πόρτα σου πάντα ανοιχτή (μιας και έχω την τύχη να σε γνωρίζω από μικρό παιδί) για όλους τους Κρήτες καλλιτέχνες. Υπήρξε στιγμή που το μετάνιωσες; Που είπες εδώ θα έπρεπε να ήταν κλειστή ;

Ο πατέρας μου μας έλεγε όταν μεγαλώναμε ότι όταν κάνουμε δικά μας σπίτια, να δίναμε ένα ποτήρι νερό σε οποίον το είχε ανάγκη. Αλλιώς θα μας καταριότανε η ίδια η ζωή. Είχε δίκιο ο πατερούλης μου, να’ ναι καλά.
Πάντα έχω ανοιχτή την πόρτα μου και πάντα κάνω ό,τι μπορώ στον εδικό και στον ξένο. Όχι για να με πούνε καλή. Αλλά το βράδυ με νανουρίζει αυτή η χαρά, ότι βοήθησα κάποιον που με είχε ανάγκη. Το ίδιο και με τους καλλιτέχνες. Είμαι δίπλα τους όταν μου το ζητήσουν και δίνω την ψυχή μου.. Εδώ Θα πω ότι τους ευχαριστώ όλους γιατί το εκτιμάνε κι αυτό είναι η πληρωμή μου. Σέβονται το σπίτι μου και το όνομά μου και να είναι όλοι τους καλά.

• Κέρδισες όλα αυτά τα χρόνια από την μαντινάδα χρηματικά; Και δεν μιλάω για την ΑΕΠΙ. Από εκεί έχεις κάθε νόμιμο δικαίωμα να εισπράξεις ότι σου αναλογεί.

• Υπήρξαν καλλιτέχνες που ήθελες να σε έχουν τραγουδήσει κι όμως δεν έτυχε ακόμα;

• Απ’ όλους όσους έχεις κάνει κάτι μαζί τους μπορείς να ξεχωρίσεις κάποιον που αγαπάς ιδιαίτερα; Που νιώθει η ψυχή σου ότι σε τραγούδησε καλύτερα απ όλους;

• Όταν ξεκίνησες να γράφεις, πίστευες ότι ποτέ θα γινόταν τα γραπτά σου αντικείμενα λατρείας;

Ποτέ δεν περίμενα το τωρινό αποτέλεσμα. Ό,τι έγινε, έγινε γιατί το ήθελε ο Θεός να γίνει. Δεν έχει συνταγή τίποτα στον κόσμο. Το χέρι μας δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα όπως τα θέλουμε. Άλλη δύναμη γράφει το μέλλον όλων μας και τη διαδρομή μας.

• Ένιωσες ποτέ ανάμεσα στους στιχουργούς τη ζήλια; Σε ζήλεψαν; Σε έκλεψαν; Εκμεταλλεύτηκαν τη σκέψη σου, άλλοι στιχουργοί;

• Έχεις ακούσει ποτέ το ευχαριστώ από κανέναν που πάνω στη δικιά σου ψυχή, αυτός μπορεί να έχτισε μια ολόκληρη καριέρα;

• Υπήρξαν άνθρωποι που σε προσέγγισαν μόνο και μόνο επειδή είσαι η Δέσποινα Σπαντιδάκη, ενώ είδες ότι κατά βάθος δεν ταιριάζουν τα χνώτα σας;

• Υπάρχουν πράγματα σήμερα που σε ενοχλούν και που θα ήθελες να αλλάξουν στην κρητική μουσική και στη μαντινάδα;

• Έχεις γράψει δυο βιβλία έως σήμερα πήγαν καλά; Χρηματικά σε ικανοποίησε το αποτέλεσμα των πωλήσεων;

• Ετοιμάζεις νέο βιβλίο ή δεν υπάρχει σαν σκέψη ακόμα;

• Σαν Δέσποινα είσαι ευχαριστημένη όλα αυτά τα χρόνια; Νιώθεις ότι έχεις λάβει πίσω όλα αυτά που έδωσες στη μαντινάδα και σε όσους υπηρετούν τη μουσική;

• Είχες ποτέ την αγωνία να κάνεις επιτυχία ντε και καλά;

Τι θα πει ντε και καλά ; Δεν είναι σε κανενός το χέρι η επιτυχία. Σε ό,τι κάνει η επιτυχία είναι ένα μικρό θαύμα. Αυτό το θαύμα δεν γνωρίζει κανένας πότε γίνεται ..

• Σε τραγούδησαν σχεδόν όλα τα μεγάλα ονόματα της Κρήτης. Πόσο υπερήφανη μπορείς να νιώθεις γι αυτό;

• Ήρθαν στιγμές που είπες ότι δεν θέλω να γράψω τίποτε άλλο και ότι σταματάς;

• Τι θα ήθελες να μάθει ο κόσμος για τη Δέσποινα Σπαντιδάκη που δεν το ξέρει μέχρι σήμερα;

• Τι θα ήθελες να θυμάται ο κόσμος από τη Δέσποινα όταν πάρεις την απόφαση ποτέ, να σταματήσεις τη δισκογραφία;

• Έχεις δυο υπέροχα κορίτσια. Πήρε κάποιο από αυτά το χάρισμα σου να γράφει;

Και οι δυο μου κόρες είναι μερακλήνες. Χορεύουν και τραγουδάνε υπέροχα. Αγαπούν τις παραδόσεις. Από μαντινάδες η Μαρία γράφει άριστες..

• Θα έλεγες ποτέ όχι , στο να γράψεις κάποιο τραγούδι παρέα με άλλον ένα στιχουργό και να μελοποιηθεί ;

• Κάθε φορά που σε συναντώ σε βάζω περισσότερο μέσα στην καρδιά μου. Σ’ ευχαριστώ που άνοιξες το σπίτι σου και μου μίλησες. Καλή συνέχεια σε ό,τι κάνεις και προσωπικά σ’ ευχαριστώ που προσφέρεις τόσα πολλά στη μαντινάδα!

Μαντινάδες της Δέσποινας

Έφυγες και στσ’ αγκάλες μου

Ένα θεργιό κοιμάται

Κι όποια αγάπη κι ανερθεί

Φεύγει γιατί φοβάται

Μόνο σε μια περίπτωση

Το θάνατο Φοβούμαι.

Μην είναι ο Άδης ψεύτικος

Και δε συναντηθούμε.

Τ’ αγρίμι τση αγάπης μας

Σαΐτα δεν το πιάνει

Κι ο κυνηγός του χωρισμού

Άδικα ζάλα κάνει.

Ηντά θελα στα χτένια σου

Να μπλέξω τα μαλλιά μου

Κι οντέ τα κόβω γίνουντε

Ξύλινα τα σπαθιά μου.

Σα τζη νενές μου τα κρουλιά

Να πλέκεις τα μαλλιά σου

Κι ύστερα κάνε τα σκοινιά

Και δενε με κοντά σου…

Ποια μάθια σε μαγέψανε

Να βγάλω τα δικά μου

Και να με σέρνει ο πόνος μου

Στραβό στην γειτονιά μου.

Ποιας μαχαιριάς είσαι πληγή

Τίνος θεργιού σημάδι

Ποιανού θανάτου το φιλί

Και με’ πεψε στον Άδη..

Με Σιδερένια φορεσά

Μάχομαι στο σεβντά σου

Μα πάλι μου βαρίχνουνε

Τα βέλη τσ’ ομορφιάς σου

Ποιος σου τον είπε τον μουζντέ

Και το κακό χαμπάρι

Πως έπαιξα τσ’ αγάπης μας

Το θησαυρό στο ζάρι .

Ψάχνω τα ζάλα του νερού

Σε όρη και λαγκάδια

Να βρω το δάκρυ απού’ χασα

Που χε χαράς σημάδια

Στον Καύκασο με δένουνε

Τσ ’αγάπης σου οι πόνοι

Μα χω αντάρτικη ψυχή

Κι αυτή με λευτερώνει

Με τα δικά μου σ’ αγαπώ

Έμαθες πως γελούνε

Κι εδά στου πόνου τη φωθιά

Τα ρίχνεις να καούνε.

Κλείνω τσι πόρτες να μη βγει

Ο πόνος μου στο δρόμο

Μη ντο νε δει μικρό παιδί

Και το γεμίσει τρόμο

Μάθια που δε μ’ αρέσουνε

Ποτέ δεν τα κοιτάζω

Εκτός όταν τη ζήλεια σου

Θέλω να δοκιμάζω

Υπομονή μου Πέτρινη

Ήντα βουνό σε γέννα

Και ποιό αγρίμι σ’ έριξε

Κι ήρθες να βρεις εμένα..